Ο Έλληνας που έλυσε τον «γρίφο του Νας»

Σε εκδήλωση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης μίλησε ο καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών στο περίφημο ΜΙΤ, Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, απαντώντας σε σημαντικά ερωτήματα αναφορικά με την εξέλιξη της τεχνολογίας, την εικόνα της τεχνητής νοημοσύνης τα επόμενα χρόνια, ανέλυσε τα σενάρια που επικρατούν σχετικά με το αύριο της ρομποτικής, αλλά και διαπίστωσε πως απομένουν να γίνουν σημαντικά βήματα από την ανθρωπότητα.
Η εποχή της τεχνητής νοημοσύνης έρχεται «φορτωμένη» με υποσχέσεις, προκλήσεις και κινδύνους. Και παρότι για να ανοίξει ο νέος αυτός οικονομικός κύκλος στην ιστορία της ανθρωπότητας απαιτείται ένα μεγάλο άλμα (η μετάβαση από την τεχνητή νοημοσύνη ειδικών εφαρμογών - που ήδη «βλέπουμε» να εφαρμόζεται σε αρκετές περιπτώσεις - στη γενική τεχνητή νοημοσύνη, η πλήρης ανάπτυξη της οποίας πιθανότατα θα απαιτήσει αρκετές δεκαετίες), μια νέα συναρπαστική εποχή ήδη ανατέλλει.
Ο κ. Δασκαλάκης μοιράστηκε με τους παρευρισκόμενους στην κατάμεστη αίθουσα τελετών του ΑΠΘ το βράδυ της Τρίτης τις εκτιμήσεις του για την εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης τα επόμενα «πέντε έως 50 χρόνια», παραδεχόμενος ότι η πραγματικότητα ενδέχεται τελικά να διαψεύσει κάθε πρόβλεψη.
Κατά τον Έλληνα καθηγητή, που έχει γεννηθεί το 1981 και μεταξύ άλλων έχει λάβει το βραβείο Kalai από την Διεθνή Ένωση Θεωρίας Παιγνίων και το βραβείο έρευνας από το ίδρυμα Giuseppe Sciacca του Βατικανού, το πιθανότερο είναι ότι σε πέντε χρόνια από σήμερα θα έχουμε έναν προσωπικό γραμματέα με τεχνητή νοημοσύνη και αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα, ενώ σε 15 χρόνια η διεπαφή του ανθρώπινου εγκεφάλου με την τεχνολογία θα γίνει ενδεχομένως πολύ πιο άμεση και το όριο που διαχωρίζει το πού ξεκινά ο άνθρωπος και πού αρχίζει η μηχανή πιο δυσδιάκριτο.

«Μπορεί όλο αυτό να ξεφύγει από τον έλεγχο; Ναι, θα μπορούσε όπως έχει συμβεί και με άλλα πράγματα στο παρελθόν. Το να είμαστε όμως αρνητικοί απέναντι στο ποτάμι που έρχεται κατά πάνω μας δεν είναι εποικοδομητικό, αυτό που πρέπει να σκεφτόμαστε, είναι πώς θα το βάλουμε στη σωστή κατεύθυνση», σημείωσε, μιλώντας σε εκδήλωση που διοργάνωσαν τα Τμήματα Πληροφορικής και Μαθηματικών της Σχολής Θετικών Επιστημών του ΑΠΘ.
Ο ίδιος ανέλυσε τρία σενάρια για την εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης στα επόμενα «πέντε έως 50 χρόνια», επισημαίνοντας ότι αυτό που πιθανότατα θα επικρατήσει είναι η μίξη τους. Με βάση το πρώτο (θετικό) σενάριο, με τίτλο «Wonderland», η αλληλεπίδραση ανθρώπων-μηχανών είναι θετική και ο πρώτος κερδίζει από την ύπαρξη των δεύτερων. Οι μηχανές κάνουν τις χειρονακτικές εργασίες, ο άνθρωπος έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο ή εκτελεί πνευματικές εργασίες και το ασφαλιστικό σύστημα σώζεται, αφού η έλλειψη νέων ανθρώπων που εργάζονται και καταβάλουν εισφορές αναπληρώνεται από την ύπαρξη των ρομπότ, που δεν χρειάζονται ασφάλιση ή σύνταξη. Προϋπόθεση για να επαληθευτεί αυτό το σενάριο είναι να κατακτήσει η επιστήμη τη γενική νοημοσύνη, δηλαδή η μηχανή να μάθει να χρησιμοποιεί τη διαίσθηση και την εμπειρία που αποκτά από μια νοητική λειτουργία και να τη μεταφέρει σε μια που δεν ξέρει καθόλου (πχ, όταν γνωρίζει να παίζει σκάκι, να μπορεί να χρησιμοποιήσει στρατηγική και στο πόκερ).
Βάσει του δεύτερου -αρνητικού- σεναρίου, με τίτλο «Pessiland», η επιστήμη κατακτά την γενική νοημοσύνη, αλλά αυτή δεν είναι προσβάσιμη σε όλους, αλλά μόνο σε εργαστήρια εταιρειών ή κρατών, που τη χρησιμοποιούν για ιμπεριαλιστική επιρροή. «Αν πάμε σε αυτή την κατεύθυνση, το σενάριο είναι προφανώς δυστοπικό», επισήμανε ο καθηγητής.

Το τρίτο σενάριο, με τίτλο «Stagnatia», για το οποίο ο δρ. Δασκαλάκης επισήμανε ότι «έχει αρκετές πιθανότητες (επαλήθευσης)», είναι αυτό κατά το οποίο ενώ υπάρχουν ολοένα και περισσότερες εφαρμογές ειδικής τεχνητής νοημοσύνης (πχ αναγνώριση εικόνας και ήχου ή μετάφραση), η επιστήμη δεν καταφέρνει να κάνει το άλμα στη γενική τεχνητή νοημοσύνη και επικρατεί σχετική στασιμότητα.